Jak wszyscy doskonale wiemy, posiadanie psa oprócz licznych przyjemności wynikających z niniejszego faktu, wiąże się z wieloma obowiązkami, które jako odpowiedzialni posiadacze naszych pupili musimy realizować. Regulacje zawarte w Kodeksie wykroczeń (KW) oraz ustawie o ochronie zwierząt, nakładają na psich właścicieli określone zakazy i obowiązki. Niniejszy artykuł analizuje te przepisy, w kontekście wyroków Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, które doprecyzowują ich zakres.
Obowiązki wynikające z przepisów prawa
Kodeks wykroczeń
Art. 77 KW wskazuje, że osoba nieprzestrzegająca zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia podlega karze grzywny do 1000 zł, karze ograniczenia wolności lub naganie. Co istotne, w przypadku, gdy zwierzę swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, sankcje te są bardziej surowsze.
Ustawa o ochronie zwierząt
Zgodnie z art. 10a ust. 3 tej ustawy, właściciele psów mają zakaz puszczania zwierząt bez możliwości ich kontroli oraz bez oznakowania umożliwiającego identyfikację opiekuna. Ustawa podkreśla konieczność zapewnienia takiej opieki, która minimalizuje ryzyko zagrożenia ze strony psa.
Wyroki sądowe a praktyka stosowania przepisów
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach (II SA/Ke 320/24)
Sąd wskazał, że kluczowym obowiązkiem właściciela psa jest zapewnienie kontroli nad zwierzęciem w sposób gwarantujący bezpieczeństwo publiczne. Przy czym przestrzeganie tego wymogu nie zawsze oznacza konieczność używania smyczy czy kagańca. Sąd podkreślił, że w przypadku psów odpowiednio przeszkolonych właściciel może sprawować kontrolę innymi metodami, np. werbalnie.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku (II SA/Gd 737/21)
Orzeczenie to potwierdza, że zakaz puszczania psów bez kontroli nie dotyczy terenów prywatnych, pod warunkiem że są one odpowiednio ogrodzone. Tym samym podkreślono, iż przepisy nie wprowadzają generalnego obowiązku prowadzenia psów na smyczy, ale wskazują na konieczność zapewnienia możliwości kontroli.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (III OSK 3826/21)
NSA zwrócił uwagę, że generalny obowiązek prowadzenia psów na smyczy i w kagańcu, niezależnie od sytuacji, może być nieproporcjonalny i w niektórych przypadkach prowadzić do działań niehumanitarnych. Przepisy muszą uwzględniać stan fizjologiczny psa oraz zasadę proporcjonalności wprowadzanych ograniczeń.
Wyrok Sądu Rejonowego w Legionowie (II W 580/19)
Wyrok ten rozszerza odpowiedzialność za naruszenie art. 77 KW na każdą osobę sprawującą opiekę nad psem, niezależnie od jej relacji z właścicielem zwierzęcia. Sąd zdefiniował „zwykłe” środki ostrożności jako wynikające ze zdrowego rozsądku i powszechnego doświadczenia.
Dodatkowe regulacje
Art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach upoważnia rady gmin do określenia obowiązków właścicieli psów w miejscach publicznych. Przykładem są przepisy nakładające obowiązek prowadzenia psa na smyczy lub w kagańcu w miejscach wspólnego użytku. Wyrok NSA z dnia 26 maja 2020 r. (II OSK 2950/19) potwierdza, że lokalne regulacje tego typu muszą być precyzyjne i zgodne z konstytucyjnymi zasadami poprawnej legislacji.
Stan prawny: grudzień 2024 r.
Fot. unsplash.com