Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Jest to odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.
Czym jest wada fizyczna i wada prawna rzeczy sprzedanej?
Wada fizyczna rzeczy sprzedanej polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Ustawodawca zawarł w art. 5561 k.c. otwarty katalog wad fizycznych. Zgodnie z przytoczonym przepisem, rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, w szczególności jeżeli:
- nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
- nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
- została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Natomiast wada prawna rzeczy sprzedanej zaistnieje w przypadku, gdy stanowi ona własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. W przypadku, gdy przedmiotem umowy sprzedaży jest prawo, sprzedawca jest odpowiedzialny także za jego istnienie.
Jakie uprawnienia przysługują kupującemu?
W przypadku, gdy rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy. Sprzedawca może uniemożliwić kupującemu złożenie tych oświadczeń, jeżeli niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Przy czym należy pamiętać, że ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie sprostał obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. Należy również pamiętać, że obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady. Ponadto kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada rzeczy sprzedanej ma charakter nieistotny.
Czy sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego?
Należy zauważyć, że w sytuacji gdy spełnienie żądania kupującego przez sprzedawcę byłoby niemożliwe bądź połączone z powstaniem nadmiernych kosztów w porównaniu z drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową, sprzedawca może odmówić spełnienia świadczenia. Ponadto w przypadku, gdy kupujący ma status przedsiębiorcy, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wówczas, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.
Kiedy wygasają uprawnienia z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej?
Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy wady dotyczą nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Dodatkowo ustawodawca wyszczególnił przypadek, gdy kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma. Wówczas odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, jednak nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.
W tym miejscu należy również wskazać, że roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jednakże, jeżeli kupujący ma status konsumenta, przedawnienie nie może nastąpić przed upływem terminu dwuletniego w przypadku ruchomości oraz pięcioletniego w przypadku nieruchomości. W obu przypadkach rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia nastąpi wraz z dniem wydania rzeczy kupującemu.
Fot. pixabay.com
Stan prawny: listopad 2022 r.