Nie jest zaskoczeniem stwierdzenie, że rok 2023 w Polsce będzie stał pod znakiem wyborów parlamentarnych. Jak zawsze, widmo potencjalnej utraty miejsca w Sejmie lub Senacie, skłania polityków partii rządzącej do wprowadzania korzystnych dla społeczeństwa programów socjalnych. W tym roku nie jest inaczej – z początkiem lutego Rząd zapowiedział zainicjowanie nowego programu pod nazwą “Pierwsze Mieszkanie” skierowanego głównie do młodego elektoratu.
Rynek mieszkaniowy w dzisiejszych czasach, nie jest inkluzywny dla osób młodych. Wysokie ceny mieszkań (mimo ich względnego w ostatnim czasie ustabilizowania) oraz specyfika funkcjonowania rynku nieruchomości w naszym kraju (wysokie stopy procentowe czy rygorystyczne wymogi KNF dotyczące zdolności kredytowej), nie umożliwia łatwego nabycia mieszkania. Nowy program rządowy – “Pierwsze Mieszkanie” – ma to zmienić. Jego głównym założeniem jest wsparcie młodych ludzi w zakupie pierwszego mieszkania w nadchodzących latach. Zgodnie z zapowiedziami, nowy program rządowy ma ruszyć w lipcu 2023 r. Powyższa inicjatywa będzie posiadała dwie odsłony:
-Bezpiecznego kredytu 2%
-Konta mieszkaniowego
“Pierwsze Mieszkanie” – dla kogo?
Niniejszy program jest skierowany do osób młodych, które nie ukończyły 45 roku życia i chcą zakupić swoje pierwsze mieszkanie/dom. Nie będzie mogła z niego skorzystać osoba, która była lub jest właścicielem mieszkania, domu jednorodzinnego lub spółdzielczego prawa dotyczącego lokalu mieszkalnego. Warte podkreślenia jest, iż w przypadku ubiegania się o skorzystanie z dobrodziejstwa opisywanego przeze mnie projektu, zarówno przez małżeństwo lub rodziców co najmniej jednego wspólnego dziecka, niniejsze warunki będzie musiało spełnić przynajmniej jedno z nich. Co ciekawe, nie ma znaczenia czy nabywana nieruchomość, będzie pochodziła z rynku pierwotnego czy też wtórnego.
Bezpieczny kredyt 2%
Zgodnie z założeniami programu “Pierwsze Mieszkanie”, “Bezpieczny kredyt 2%” będzie kredytem hipotecznym na zakup pierwszego mieszkania o niskim oprocentowaniu. Zgodnie z założeniami, przez pierwsze 10 lat będzie ono stale wynosiło 2%. Będzie to możliwe dzięki dopłatom z budżetu państwa, które będą pokrywały oprocentowanie przewyższające 2% oprocentowania stałego.
Według założeń programu maksymalna kwota takiego kredytu będzie wynosiła:
– 500 tys. zł – w przypadku gospodarstwa jednoosobowego
– 600 tys. zł – w przypadku małżeństw lub rodziców co najmniej jednego dziecka
Uzyskaną kwotę, będzie można wykorzystać wyłącznie na cele mieszkaniowe tj. na zakup mieszkania/domu lub budowę domu jednorodzinnego (w tym zakup działki). W związku z tym, jeżeli jesteśmy właścicielami działki i chcemy wybudować na niej dom, to możemy ubiegać się o przyznanie takiego kredytu.
Zgodnie z projektowaną ustawą, kwota wkładu własnego nie może przekroczyć 200 tys. zł (czyli cena nieruchomości nie może przekroczyć odpowiednio 700 tys. zł lub 800 tys. zł). Pomimo tego, że kredyt ten udzielany będzie na zasadach ogólnych, czyli trzeba będzie wnieść wkład własny, to na skorzystanie z jego dobrodziejstwa, będą też mogą liczyć osoby nie dysponujący takimi pieniędzmi – rząd przewiduje, iż możliwym będzie częściowe skorzystanie w takim przypadku z programu “Mieszkanie bez wkładu własnego”.
Konto Mieszkaniowe
Drugim filarem programu “Pierwsze Mieszkanie” jest “Konto Mieszkaniowe”. Zgodnie z zapowiedziami, będzie to specjalne konto oszczędnościowe prowadzone przez banki komercyjne. Projekt ustawy przewiduje, że będzie mogła je założyć osoba która, zamieszkuje niewielki lokal z co najmniej dwójką własnych lub przysposobionych dzieci (lokal o pow. do 50 m² przy dwójce dzieci, 75 m² przy 3 dzieci i 90 m² przy 4, bez limitu m² przy 5 i większej liczbie dzieci). Według informacji przekazanych przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, okres oszczędzania na takim koncie będzie wynosił od 3 do 10 lat. Zgodnie z założeniami projektu, należy będzie dokonywać co najmniej 11 wpłat roczne w wysokości od 500 zł do 2000 zł. Systematyczne wpłaty spełniające powyższe warunki będą podstawą do przyznania posiadaczowi konta Premii Mieszkaniowej od państwa o wartości rocznego wskaźnika inflacji lub wskaźnika zmiany wartości ceny 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego (premia ma być wypłacana jednorazowo każdego roku).
Odpowiadając na pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu – niewątpliwie jeżeli założenia, projektu wejdą w życie w formie opisanej powyżej, będzie to realna pomoc dla polskiego społeczeństwa. Jednakże, wielu ekspertów wskazuje, iż jego wprowadzenie może spowodować kolejną falę wzrostu cen mieszkań na rynku nieruchomości, co de facto zniweczy główną ideę stojącą za tym programem. Co więcej, przewiduje się, że wysokość środków przewidywanych przez rząd na finansowanie niniejszego projektu na rok 2024, będzie wynosiła 800 mln zł. Zgodnie z założeniem ekspertów, roczna dopłata od państwa na taki kredyt będzie wynosiła ok. 40 tys. zł, czyli z takiego wsparcia będzie mogło skorzystać 20 tys. osób. Program ten zatem będzie mógł wesprzeć tylko niewielką część społeczeństwa – projekt który w swoim założeniu miał zwalczać nierówność mieszkaniową w Polsce, sam będzie ekskluzywny.
Stan prawny: luty 2023 r.
Fot. pixabay.com