W dzisiejszym artykule kontynuujemy wątek nowelizacji Kodeksu Postępowania Cywilnego. W poprzednim wpisie analizowaliśmy zmiany dotyczące właściwości sądów oraz nowego rodzaju pełnomocnictwa, który zostanie wprowadzony do KPC. Jednakże to nie wszystkie nowości, którymi uraczył nas prawodawca. W niniejszym artykule pochylimy się nad “odformalizowaniem” przesyłek pocztowych, przełamaniem zasady jawności procesu oraz zmianach przy zarzutach potrącenia.
Eliminacja “przesyłki poleconej” z treści art. 165 § 2 KPC oraz problem jawności rozprawy
Jak wskazaliśmy w powyższym wstępie, nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego, która wejdzie w życie pod koniec czerwca 2023 roku, przyniesie szereg istotnych zmian w postępowaniu sądowym. Jednym z obszarów, który zostanie zmodyfikowany, jest wyeliminowanie z treści art. 165 § 2 sformułowania “przesyłka polecona”. Nowe przepisy eliminują konieczność nadawania pism procesowych w tej formie. Po nowelizacji, aby zachować termin na złożenie pisma w sądzie, wystarczy wysłanie listu “zwykłego”.
Kolejną istotną zmianą, jest przemodelowanie treści art 148^1 § 3 KPC:
„§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o wysłuchanie jej na rozprawie albo przepis szczególny przewiduje taki obowiązek, chyba że pozwany uznał powództwo.”
Tak niefortunnie brzmiąca treść “nowego” paragrafu 3, staje się swoistym przełamaniem konstytucyjnej zasady jawności procesu (art. 45 Konstytucji). Powyższa aktualizacja tego przepisu powoduje, że jeśli w pierwszym piśmie procesowym strona nie złoży wniosku o rozpoznanie sprawy na rozprawie, sąd prawdopodobnie skieruje ją na posiedzenie niejawne. Automatyzacja kierowania spraw na posiedzenia niejawne jest, dleikatie mówiąc, nierozsądna. Co bowiem jeżeli pełnomocnik zapomni złożyć takiego wniosku, w sprawie, gdzie wyjaśnienia klienta są istotne? W takiej sprawie, należy wnioskować, że strona taka nie zostanie wysłuchana bowiem, sprawa zostanie przeprowadzona w trybie niejawnym.
Potrącenie w nowej odsłonie
Zmianie również uległa treść art. 203 ^ 1 § 1 KPC:
„§ 1. Podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność:
1) pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność ta jest niesporna, stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, zatwierdzoną przez sąd ugodą zawartą przed mediatorem, lub uprawdopodobniona dokumentem potwierdzającym jej uznanie przez powoda;
2) o zwrot spełnionego świadczenia przysługująca jednemu z dłużników solidarnych wobec pozostałych współdłużników.”
Głównym założeniem wprowadzenia niniejszej zmiany było dookreślenie rodzajów wierzytelności, które mogą stanowić podstawę potrącenia. Co do zasady, podstawą potrącenia może być jedynie wierzytelność pozwanego, która wynika z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda. Jeżeli jednak, wierzytelność pozwanego jest niesporna lub została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, zatwierdzoną przez sąd ugodą zawartą przed mediatorem, lub uprawdopodobniona dokumentem potwierdzającym jej uznanie przez powoda, może stanowić podstawę zarzutu potrącenia. W swoim poprzednim brzmieniu, przepis ten powodował wiele problemów sądom rozstrzygających w danych sprawach – nieprecyzyjne sformułowanie „uprawdopodobnione dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego” otwierało swoistą furtkę stroną procesu, do tworzenia fikcyjnych możliwości potrącenia.
Stan prawny: maj 2023 r.
Fot. pixabay.com