7 kwietnia 2023 roku prawo pracy w Polsce uległo znaczącym zmianom. Wprowadzenie rozdziału IIc — czyli przepisów regulujących pojęcie oraz zasady pracy zdalnej, było odpowiedzią ustawodawcy na zmieniające się realia rynkowe oraz technologiczne. Prawodawca po długiej zwłoce, w końcu doszedł do wniosku, iż taki sposób wykonywania pracy, musi zostać uregulowany na gruncie ustawy. W ostatnich latach praca zdalna stała się nieodłącznym elementem współczesnego świata pracy. Pandemia COVID-19 tylko przyspieszyła tę tendencję, czyniąc zdalne formy zatrudnienia nie tylko powszechnymi, ale często preferowanymi. Przejście od tradycyjnych modeli pracy biurowej do elastycznych rozwiązań pracy zdalnej jest teraz nie tylko trendem, ale stałym elementem rynku pracy.
Jak jest zatem definiowana praca zdalna na gruncie nowych przepisów? Zgodnie z art. 67(18), praca zdalna może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą. Oznacza to, że pracownik ma możliwość wykonywania obowiązków zawodowych nie tylko w biurze, ale również w domu czy innym miejscu, które uzna za odpowiednie, pod warunkiem akceptacji tej lokalizacji przez pracodawcę. Ważnym aspektem jest wykorzystanie środków umożliwiających porozumiewanie się na odległość, co jest kluczowe w kontekście pracy zdalnej. Jak podkreślają komentatorzy:
„Na kodeksowe pojęcie pracy zdalnej składają się następujące elementy:
1) całkowite lub częściowe wykonywanie pracy zdalnej (a tym samym możliwość pracy w modelu hybrydowym [mieszanym] na część wymiaru etatu); w przypadku tego drugiego modelu ze względów praktycznych wskazane jest przy tym doprecyzowanie wymiaru pracy zdalnej lub liczby dni w określonym przedziale czasowym, np. 5 dni w miesiącu, 15 dni na kwartał,
2) wykonywanie pracy w miejscu wskazanym przez pracownika, ale każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą,
3) wykonywanie pracy w szczególności (ale nie tylko) z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Dwa pierwsze z wymienionych elementów mają charakter obligatoryjny, a ostatni ma charakter fakultatywny.” M. Mędrala [w:] Praca zdalna. Komentarz do nowelizacji Kodeksu pracy, Warszawa 2023, art. 67(18).
Nowe regulacje odróżniają pracę zdalną od dotychczasowych form pracy zdalnej znanych z okresu pandemii COVID-19 oraz od telepracy, która była wcześniej uregulowana w Kodeksie pracy. W przypadku tego drugiego rodzaju wykonywania pracy główną różnicą odróżniającą te dwa pojęcia jest odejście od “regularności” świadczenia. „Nowelizacja uchyla dotychczas występujący wymóg regularności pracy na odległość, który to zresztą, jak też ograniczenie rodzajowe wykonywanej pracy w przypadku poprzednio obowiązujących regulacji w zakresie telepracy, były przedmiotem częstej krytyki i powodem jej małej popularności. Praca zdalna może być świadczona w całości lub części przez pracownika, np. 3 dni w tygodniu w siedzibie pracodawcy i 2 dni w miejscu zamieszkania pracownika. Możliwe będzie zatem zarówno świadczenie zdalne pracy według ustalonego grafiku, jak i bez jego ustalania z góry, np. pracownik może mieć określoną pulę dni pracy zdalnej do wykorzystania w danym miesiącu, których wykorzystanie w poszczególnych dniach będzie każdorazowo ustalał na bieżąco z przełożonym. W praktyce najczęściej zapewne będą stosowane hybrydowe modele pracy, polegające na łączeniu pracy zdalnej z pracą stacjonarną.” M. Mędrala [w:] Praca zdalna. Komentarz do nowelizacji Kodeksu pracy, Warszawa 2023, art. 67(18).
Stan prawny: listopad 2023 r.
Fot. unsplash.com