Wiele osób, które ucierpiały w wyniku wypadku drogowego, zabiegu medycznego czy zostało poszkodowane w inny sposób, decyduje się na dochodzenie odszkodowania oraz zadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę i doznaną krzywdę.
Osoby takie często powierzają swoją sprawę różnego rodzaju kancelariom odszkodowawczym, a nie adwokatowi czy radcy prawnemu. Pomimo mylącej nazwy, nierzadko kancelarie odszkodowawcze nie mają nic wspólnego z adwokatami i radcami prawnymi a używanie w nazwie tych firm słowa „kancelaria” jest mylące, co sygnalizował choćby Sąd Najwyższy (wyrok o sygn. akt III CSK 245/07).
Nierzadko zdarza się, o czym informują liczne wpisy internetowe, że po zakończeniu sprawy odszkodowawczej znaczna część uzyskanych środków (czasem nawet 50%!!!) trafia nie do osoby poszkodowanej, ale jest zatrzymywana na koncie firmy odszkodowawczej tytułem wynagrodzenia, prowizji, zwrotu uzasadnionych kosztów czy innych opłat, o których nie było mowy przy zawarciu umowy.
Czy można odzyskać pieniądze od kancelarii odszkodowawczej?
Zasadnicza powstaje odpowiedź na pytanie, czy prawo pozwala na niejasne ustalanie zasad wynagrodzenia pobieranego przez kancelaria odszkodowawcze, a jeżeli nie, to czy klient może w jakiś sposób odzyskać od firmy odszkodowawczej pieniądze zatrzymane jako wynagrodzenie, którego wysokość nie wynika jednoznacznie z umowy?
Istotne znaczenie dla przedstawionego problemu ma wydany w dniu 12 stycznia 2023 r. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C 395/21. Wyrok ten co prawda dotyczył sporu pomiędzy adwokatem a jego klientem, jednakże nie zmienia to faktu, że przedstawiono w nim argumenty mające zastosowanie do zasad określania wysokości wynagrodzenia w zasadzie w każdej umowie pomiędzy klientem konsumentem a przedsiębiorcą.
Z wymienionego wyżej wyroku wynika konkretny wniosek, że przedsiębiorca (w tym również kancelarie odszkodowawcze) powinien przed zawarciem umowy dokładnie przedstawiać klientowi konsumentowi informację o wysokości pobieranego wynagrodzenia. Co więcej, zasady ustalania wysokości wynagrodzenia przedsiębiorcy muszą być opisane w sposób możliwie szczegółowy w umowie, tak aby klient mógł samodzielnie oszacować, ile faktycznie mogą go kosztować usługi danej firmy odszkodowawczej. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyraźnie wskazał, że bez jasnej i czytelnej informacji o wysokości wynagrodzenia przedsiębiorcy klient konsument nie jest w stanie podjąć świadomej decyzji o zawarciu umowy.
Niejasne klauzule w umowie z kancelarią odszkodowawczą – co robić?
Powstaje zatem pytanie jakie są konsekwencje sytuacji, w której umowa zawarta przez klienta konsumenta z przedsiębiorcą nie opisuje w zrozumiały sposób wysokości wynagrodzenia za usługę. Analiza dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wydanego na gruncie różnego rodzaju umów, prowadzi do wniosku, że nie należą się przedsiębiorcy te elementy wynagrodzenia, które nie zostały opisane w przejrzysty i jednoznaczny sposób w umowie. Co więcej, w powołanym wyżej wyroku z dnia 12 stycznia 2023 r. wydanym w sprawie C 395/21 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał wprost, że dopuszczalne w niektórych przypadkach jest także to, aby przedsiębiorca za wykonaną usługę w ogóle nie otrzymał wynagrodzenia, jeżeli zasad jego naliczania nie reguluje w sposób jednoznaczny umowa.
Analiza przedstawionego wyżej wyroku prowadzi do wniosku, że wszelkiego rodzaju prowizje, opłaty czy inne elementy wynagrodzenia pobierane przez firmę odszkodowawczą (ale także przez każdego innego przedsiębiorcę), jeżeli nie zostały opisane w sposób przejrzysty w umowie, nie powinny zostać od klienta pobrane, a jeżeli zostały już zainkasowane, to powinny zostać klientowi zwrócone.
Odzyskanie pieniędzy od kancelarii odszkodowawczej – możliwość działania
Podsumowując, w przypadku gdy firma odszkodowawcza pobrała od klienta prowizję (czy inny element wynagrodzenia), która w żaden sposób nie wynika lub nie daje się wyliczyć na podstawie zawartej umowy, to wówczas klient może ubiegać się o zwrot takiej opłaty. Ocena, czy i jakiej kwoty można żądać od kancelarii odszkodowawczej w ramach zwrotu bezpodstawnie pobranego wynagrodzenia wymaga szczegółowej analizy danej sprawy, a przede wszystkim, treści zawartej umowy.