Niestety nieraz obecnie można spotkać się z alienacją rodzicielską, czyli sytuacją, kiedy to jeden z rodziców wielokrotnie lub przez jakiś okres czasu utrudnia, uniemożliwia drugiemu rodzicowi kontakt z dzieckiem. Niewątpliwie jest to zjawisko negatywne i należy je zwalczać, zwłaszcza że wywiera ono negatywny wpływ przede wszystkim na dziecko. Wprowadzono więc możliwość żądania kary grzywny za nierealizowanie kontaktów z dzieckiem.
W jakich sytuacjach można żądać takiej grzywny?
Przede wszystkim najpierw powinno nastąpić formalne ustalenie kontaktów z dzieckiem. Ustalenie kontaktów powinno zostać określone poprzez :
– orzeczenie sądu ustalające kontakty w określony sposób, w określonych terminach, nadające się do egzekucji
– ugoda zawarta przed mediatorem zatwierdzona przez sąd
– ugoda zwarta przed sądem
Powinny być one na tyle dokładne, że można jasno określić, kiedy, gdzie, w jakiej formie i przez jaki czas powinny one być odbywane. Pozwala to wówczas na jasne stwierdzenie, czy kontakty odbywają się zgodnie z zasadami, czy też nie.
kara może zostać nałożona nie tylko na tego rodzica, który nie wydaje dziecka, ale również tego, który powinien kontakt odbyć, a np. nie przychodzi na spotkanie z dzieckiem, w szczególności, jeśli nie skontaktuje się wcześniej i nie uprzedzi. Kontakt rodzica z dzieckiem jest nie tylko prawem, ale również i obowiązkiem, a więc również i rodzic, który tego nie czyni, może zapłacić grzywnę.
Oczywiście może czasem dojść do sytuacji, kiedy to kontakt nie odbywa się z jakichś uzasadnionych powodów, np. choroby, wizyty u lekarza, pewnych szczególnych okoliczności, ale powinny to być sytuacje wyjątkowe, a nie coś powtarzającego się regularnie.
Jak wygląda procedura nałożenia takiej kary?
Procedura nałożenia kary ma dwa etapy. Najpierw trzeba złożyć wniosek o zagrożenie nałożenia kary grzywny za niewykonywanie kontaktów z dzieckiem. Jest to ostrzeżenie dla rodzica, który nie realizuje kontaktów. Nie bada się wówczas przyczyn, ale sprawdza się, czy kontakty te są realizowane. Niekiedy zaś wystarczy samo wykazanie, iż istnieje obawa, że rodzic będzie utrudniać kontakty. Obawa ta powinna jednak być uzasadniona, poparta konkretnymi przesłankami, a nie tylko przekonaniem bez żadnych dowodów. Na tym etapie sąd wydaje ostrzeżenia i określa, za jakie zachowania zostanie nałożona kara grzywny. Można ją nałożyć np. za odmowę wydania dziecka, ukrycie go, niestawienie się w miejscu i porze odbywania kontaktów, albo też nieprzyjście na spotkanie.
Dopiero w drugim etapie postępowania nakładana jest kara grzywny. Następuje to wówczas, gdy jedno z rodziców nadal nie wywiązuje się z warunków i utrudnia kontakty, bądź też ich nie realizuje. Sąd wówczas bada okoliczności danej sprawy, czy rzeczywiście warunki te są naruszane, a także jaka jest sytuacja majątkowa osoby, która może otrzymać karę.
Jaka może być wysokość takiej grzywny?
Pozostawiono to całkowicie do uznania sądu, który powinien wziąć pod uwagę okoliczności danej sprawy oraz sytuację majątkową i życiową osoby zagrożonej nakazem zapłaty. Inaczej potraktuje się osobę zamożną, która ma znaczne możliwości majątkowe, a inaczej uboższą, której dochody ledwo pozwalają na utrzymanie. Kara powinna stanowić pewną dolegliwość, jednak nie może jednocześnie rujnować osoby, która ma zapłacić. Może ona wynosić zarówno 100, 200, 500 za każdy kontakt, a w niektórych przypadkach nawet i 1000, jeśli sąd uzna, ze taka kwota jest odpowiednia w danej sytuacji.
Kontakty z dzieckiem a koronawirus
Obecnie ten problem jest już mniej palący (choć znów następuje wzrost zachorowań), ale na początku epidemii SARS-COV2 oraz w szczytowych falach zachorowań, nieraz zdarzało się, że pod pretekstem pandemii nie pozwalano na realizację kontaktów. Ministerstwo Sprawiedliwości wydało wówczas komunikat, w którym jasno wskazywano, iż sama sytuacja epidemiczna nie jest tu usprawiedliwieniem i kontakty mają być realizowane, chyba że któraś z osób jest poddana kwarantannie lub ma objawy choroby SARS-COV2. Niestety ta sytuacja była bowiem wykorzystywana przez niektórych rodziców, by odciąć dziecko od drugiego.
Stan prawny : lipiec 2022