Alimenty są sprawą budzącą wiele emocji i kontrowersji. Nie ulega jednak wątpliwości, iż dzieci powinny być utrzymywane przez oboje rodziców. Czasem jednak z różnych względów jest to niemożliwe lub utrudnione. I co wtedy? Jakie możliwości ma rodzic, który nie może uzyskać alimentów od drugiego rodzica? Jedną z możliwości jest złożenie pozwu o uzyskanie alimentów od dziadków małoletniego.
Kiedy możliwe jest zasądzenie alimentów od dziadków?
W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zasadą jest, iż to rodzice powinni zapewnić byt i utrzymanie swoim dzieciom i to oni są w pierwszej kolejności do tego zobowiązani. Dziadkowie są do tego zobowiązani jedynie w dalszej kolejności i po spełnieniu określonych przesłanek.
Może więc do tego dojść w następujących sytuacjach :
– gdy rodzice nie żyją
– jeśli rodzice nie są w stanie wypełnić swojego obowiązku utrzymania dzieci
– gdy uzyskanie alimentów byłoby niemożliwe lub jest związane z nadmiernymi trudnościami
Jeśli jeden z rodziców nie żyje, obowiązek utrzymania spoczywa w całości na drugim z rodziców. Może jednak zdarzyć się, że rodzic, który pozostał przy życiu, nie będzie mógł zapewnić odpowiednich środków na utrzymanie swojego dziecka. Sytuacja, gdy rodzice nie mogą wypełnić ciążącego na nich obowiązku może powstać, gdy jedno nie żyje, a drugie wskutek choroby, niepełnosprawności lub innych powodów nie jest w stanie utrzymać siebie i dziecka.
Czasem uzyskanie alimentów od jednego lub obojga rodziców nie jest przez jakiś czas możliwe, albo też byłoby wyjątkowo trudne. Przykładem takiej sytuacji jest przypadek, gdy rodzic odbywa długoletnią karę pozbawienia wolności, miejsce jego pobytu jest nieznane, przebywa za granicą i nie można od niego wyegzekwować alimentów. Niekiedy egzekucja alimentów jest nieskuteczna, mimo że rodzic ma teoretycznie możliwości zarobkowe. W takich przypadkach również istnieje możliwość dochodzenia alimentów od dziadków.
Ważne jest, aby wystąpiła jedna z nich, gdyż nie jest nawet możliwe, aby wystąpiły wszystkie. Należy ją oczywiście odpowiednio wykazać, udowodnić, że rzeczywiście nie ma możliwości uzyskania alimentów od zobowiązanego rodzica. Ponadto dziecko powinno znajdować się w niedostatku.
Jaka może być wysokość alimentów od dziadków?
W każdym przypadku orzekania o alimentach brane są pod uwagę dwa aspekty. Pierwszy z nich to udowodniona wysokość potrzeb małoletniego, na które składają się między innymi podstawowe koszty utrzymania, jak wyżywienie, ubrania, lekarstwa, udział w rachunkach (takich jak, prąd, woda, gaz itp.). Drugi aspekt, niemniej istotny to możliwości zarobkowe i majątkowe osób, które mają płacić alimenty. Tutaj w grę mogą wchodzić zarówno osoby w sile wieku, które wciąż pracują i mają znaczne dochody, jak i starsze, których jedynym źródłem utrzymania jest emerytura.
Nie ma określonej wysokości alimentów, jaka może być zasądzona. Strona uprawniona powinna wykazać, jakie ma usprawiedliwione potrzeby, a strona zobowiązana powinna ujawnić swoje potrzeby, a także dochody. Sąd analizuje sytuację materialną i potrzeby obu stron, i na tej podstawie podejmuje decyzję, w jakiej wysokości powinny być płacone alimenty. Niekiedy takie alimenty będą skromne, a w innych przypadkach – wysokie. Wszystko to zależy od okoliczności danego przypadku.
Jak wygląda procedura zasądzenia alimentów od dziadków?
Aby zostały ustanowione alimenty od dziadków, należy złożyć pozew w wydziale rodzinnym sądu rejonowego właściwego miejscowo ze względu na miejsce zamieszkania osób uprawnionych dla wnuków. W pozwie powinno się podać swoje dane, (imię, nazwisko, adres, numer PESEL), dane pozwanego (imię, nazwisko, adres), kwotę, jakiej się domaga, wysokość swoich potrzeb i wydatków, a także informacje o dochodach pozwanego, o ile ma się takie informacje.
Jeśli pozwany zgadza się na płacenie alimentów, może zawrzeć ugodę przed sądem lub mediatorem. Jeśli nie zostanie zawarta ugoda, sąd wydaje wyrok, w którym zasądzi alimenty lub też oddali powództwo. Postępowanie toczy się tak, jak inne postępowania cywilne.
Zasądzenie alimentów od dziadków należy do wyjątków, ale czasem się zdarza, gdyż priorytetem jest zapewnienie środków utrzymania małoletnim.
Stan prawny na czerwiec 2022