Gospodarstwa rolne są uznawane za szczególny rodzaj nieruchomości, podlegający specjalnej
ochronie. Dlatego też wprowadzono istotne ograniczenia dotyczące możliwości nabycia
gospodarstwa rolnego. Zgodnie z Konstytucją, ich rozwój winien być wzmocniony, aby
jednocześnie zapewnić właściwe zagospodarowanie ziemi rolnej oraz zapewnienia
bezpieczeństwa żywnościowego obywateli. Nieruchomość rolna to taka, która jest lub może
być wykorzystana do prowadzenia działalności wytwórczej w zakresie produkcji roślinnej i
zwierzęcej.
Przepisów tej ustawy nie stosuje się m.in. do działek o powierzchni mniejszych niż 0,3 ha.
Jednakże w praktyce bardzo rzadko spotyka się działki rolne o takiej powierzchni, gdyż
zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami wydzielenie działek rolnych o takiej
powierzchni dopuszczalne jest tylko w niektórych, wyjątkowych przypadkach. Co do zasady
nabywcą nieruchomości rolnej może być rolnik indywidualny, ale powierzchnia
gospodarstwa nabywanego oraz dotychczasowego posiadanego przez nabywcę nie może
przekraczać 300 ha. Od tej zasady istnieje kilka wyjątków i należą do nich m.in.
– osoby bliskie zbywcy (w praktyce to najczęściej spotykane wyłączenie)
– Skarb Państwa
– jednostki samorządu terytorialnego
– kościoły, związki wyznaniowe
Należy pamiętać, że ograniczenia te dotyczą odpłatnych i nieodpłatnych umów, ale nie dziedziczenia
ani zapisu windykacyjnego, gdyż one są rządzone odrębnymi przepisami prawa spadkowego.
Kim jest rolnik indywidualny?
Rolnikiem indywidualnym jest tylko osoba fizyczna, będąca właścicielem, dzierżawcą, użytkownikiem
wieczystym lub samoistnym posiadaczem nieruchomości rolnych., których łączna powierzchnia
wynosi maksymalnie 300 ha. Oprócz tego rolnik indywidualny powinien mieć kwalifikacje rolnicze,
prowadzić osobiście gospodarstwo rolne oraz od co najmniej 5 lat mieszkać w gminie, w której
położona jest jedna z nieruchomości rolnych, które wchodzą w skład gospodarstwa rolnego.
Prowadzenie gospodarstwa rolnego oznacza, ze dana osoba pracuje w nim osobiście i podejmuje
wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia go. Aby mówić mówić o kwalifikacjach rolnych, trzeba
posiadać wykształcenie rolnicze zawodowe, zasadnicze branżowe, a także średnie lub wyższe. Inna
możliwość to tytuł zawodowy (lub np. tytuł mistrza) w zawodzie, który jest przydatny w rolnictwie oraz ma min. 3 letni staż pracy w rolnictwie. Inna ewentualność to wykształcenie wyższe nierolnicze i
3 letni staż pracy w rolnictwie lub studia podyplomowe z zakresu rolnictwa, Do posiadania
kwalifikacji w rolnictwie może też okazać się wystarczające posiadanie wykształcenia podstawowego ,
średniego lub zawodowego oraz 5 letniego doświadczenia w pracy w rolnictwie.
Czy mogę kupić ziemię rolną nie będąc rolnikiem?
Nabycie ziemi rolnej przez osobę nie będącą rolnikiem jest możliwe, choć utrudnione. Droga do
nabycia nieruchomości uzależniona jest od tego, czy dana osoba planuje nabyć działkę poniżej lub
powyżej 1 ha. Do kupna działki poniżej 1 ha nie trzeba być rolnikiem, ale trzeba pamiętać o prawie
pierwokupu. Prawo pierwokupu może przysługiwać dzierżawcy (jeśli umowa dzierżawy spełnia
określone warunki) lub też Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa.
Nieruchomości rolne powyżej 1 ha zasadniczo mogą nabywać tylko rolnicy indywidualni, co ma na
celu uniemożliwienie kupowania takiej ziemi osobom, które nie mają zamiaru prowadzić działalności
rolniczej. . Istnieje jednakże możliwość, aby osoba nie będą rolnikiem, nabyła ziemię rolną. W tym
celu nabywca lub zbywca powinien wystąpić do Krajowego Ośrodka z wnioskiem o wyrażenie zgody z
formie decyzji administracyjnej. Powinien on jednocześnie wykazać, że nie ma on możliwości zbycia
ziemi na rzecz rolnika indywidualnego.
Zasadniczo ziemię rolną powinien nabywać rolnik indywidualny lub też osoba bliska zbywcy.
Związane jest to z tym, iż ziemia ta uważana jest za szczególny rodzaj nieruchomości, podlegający
ochronie. Istnieje jednak możliwość kupna przez osobę nie będącą rolnikiem, co wymaga uzyskania
zgody KOWR.